2.2 Los numerales cardinales y ordinales del 1 al 10
En el texto has visto algunas expresiones con adjetivos numerales:
- Meus dominus et uxor duos filios et unam filiam habent. Mi amo y su esposa tienen dos hijos y una hija.
- Hora tertia iam est. Es ya la hora tercera.
- Los adjetivos numerales cardinales son aquellos que indican simplemente el número (uno, dos, tres, etc). Responden a la pregunta "¿cuántos?" (= quot?).
unus-a-um | duo-ae-o |
tres-tria |
|||||||||
Msg | Fsg | Nsg | Mpl | Fpl | Npl |
Mpl | Fpl | Npl | M y F pl | N pl | |
N | unus | una | unum | uni | unae |
una |
duo | duae | duo | tres |
tria |
Ac | unum | unam | unum | unos | unas | una | duos | duas | duo | tres | tria |
G | unius | unius | unius | unorum | unarum |
unorum |
duorum | duarum |
duorum |
trium |
trium |
D | uni | uni | uni |
unis | unis |
unis |
duobus | duabus |
duobus |
tribus |
tribus |
Ab | uno | una | uno | unis | unis |
unis |
duobus | duabus |
duobus |
tribus |
tribus |
El resto de los cardinales no se declinan, permanecen invariables independientemente del caso en el que vaya el sustantivo.
Veamos un cuadro resumen de los adjetivos cardinales latinos, sus cifras y su correspondencia numérica:
- Los adjetivos numerales ordinales son aquellos que indican el orden (primero, segundo, tercero, etc). Responden a la pregunta "¿en qué número de orden?" (= quotus?).
Son adjetivos de tres terminaciones que se declinan siguiendo el modelo de los adjetivos 2-1-2 como bonus-a-um. Sólo hemos indicado el enunciado completo en primus-a-um, pero todos son iguales.
Algunos ejemplos:
- Antonius cum quattuor amicis ludit. Antonio juega con cuatro amigos.
- Hannibal duas legiones Romanas vicit. Aníbal venció a dos legiones romanas.
- Tarquinius Superbus Romae septimus rex fuit. Tarquinio fue el séptimo rey de Roma.
Los adjetivos numerales acompañan a un sustantivo y desempeñan su misma función. En la primera oración, CC; en la segunda, CD; y en la tercera atributo.

10 soldados (m):
|
milites 3 hombres (m):
|
hominibus
4 compañeros (m):
|
comitibus2 hijos (m): | filii
7 mujeres (f):
|
mulieres3 templos (n): | templa
1 jinete (m):
|
equitis2 cónsules (f): | consulibus

séptima hora (f):
|
horaen segundo lugar (m): in | loco
segunda legión (f):
|
legionem en la octava legión (f): in | legione
primer hijo (m): | filium con la tercera hija (f): cum
|
filia
del séptimo gladiador (m):
|
gladiatoris primer soldado (m): | miles

Lee el siguiente texto . Señala el enunciado de los sustantivos en negrilla. Después analiza y traduce. Comprueba la solución.
Meus dominus in thermas cum uno servo pervenit. In vestibulo multitudinis clamorem iam audit. Mercatorum magnus numerus varias merces alta voce vendunt. Aer unguentorum odore bene olerit. Servus in apodyterio manebit et vestimentum a latronibus servabit. Ante lavationem, meus dominus in palaestra pugnam cum duobus comitibus simulat. Deinde tres viri in natationem se iaciunt et corporum ardorem frigida aqua exstinguunt. Tandem ad tepidarium et caldarium contendunt et inter eos amoenum sermonem habent.
![]() |
![]() |
|
Ungüentarios para contener aceites perfumados
(Museo Arqueológico de Cádiz)
|
VOCABULARIO | |
Sustantivos y adjetivos aer-aeris (m): aire amoenus-a-um: animado, ameno ardor-ardoris (m): calor, ardor clamor-clamoris (m): griterío comitibus (m): compañero corpus-corporis (n): cuerpo frigidus-a-um: frío latro-latronis (m): ladrón lavatio-lavationis (f): baño mercator-mercatoris (m): mercader natatio-natationis (f): piscina, natatio numerus-i (m): número merces (f): mercancía odor-odoris (m): olor sermonem (f): charla unguentum-i (n): ungüento, aceite perfumado varius-a-um: variado, diverso vestimentum-i (n): ropa vox-vocis (f): voz, palabra |
Verbos contendo-ere-contendi-contentum:dirigirse exstinguo-ere-exstinxi-exstinctum: apagar, aplacar iacio-ere-ieci-iactum: lanzar maneo-ere-manui-mansum: permanecer oleo-ere-ui: oler pervenio-ire-perveni-perventum: llegar servo-are-avi-atum: proteger, guardar simulo-are-avi-atum: fingir, simular vendo-ere-vendidi-venditum: vender
Adverbio bene: bien deinde: luego tandem: finalmente
Preposición ante + Acusativo: antes de, delante de inter + Acusativo: entre |