2.3 - El verbo possum posse potui ("poder")
El verbo possum se conjuga de una manera bastante diferente respecto a los otros compuestos de sum que acabamos de ver. Veamos el porqué.
Hay que saber que el verbo possum es un compuesto de sum sólo en los tiempos del tema de presente; por el contrario, en el tema de perfecto y sus tiempos derivados, así como en el caso del participio presente potens, este verbo deriva de otro antiguo que se ha perdido: poteo.
La raíz que se emplea para formar possum deriva precisamente de la de este verbo perdido que acabamos de citar, pot-, que es la misma raíz del adjetivo defectivo potis pote: "capaz".
La t de la raíz pot- sufre el fenómeno de asimilación delante de las formas verbales que empiezan con s- (pot-sum > possum, pot-sim > possim). En las formas de sum que empiezan por vocal se mantiene la t- de la raíz pot- (pot-eram, pot-ero, etc.).
Son formas totalmente irregulares el infinitivo presente posse (nuevamente la asimilación de pot-se) y el imperfecto de subjuntivo possem (pot-sem).
Los tiempos de perfecto son regulares. Sobre la raíz potu- añadimos los morfemas de tiempo y modo.
Tiempo | Indicativo | Subjuntivo | Infinitivo |
Presente | pos-sum pot-es pot-est pos-sumus pot-estis pos-sunt |
pos-sim pos-sis pos-sit pos-simus pos-sitis pos-sint |
posse |
Imperfecto | pot-eram pot-eras pot-erat pot-eramus pot-eratis pot-erant |
pos-sem pos-ses pos-set pos-semus pos-setis pos-sent |
|
Futuro simple | pot-ero pot-eris pot-erit pot-erimus pot-eritis pot-erunt |
||
Perfecto | potu-i potu-isti potu-it potu-imus potu-istis potu-erunt |
potu-erim potu-eris potu-erit potu-erimus potu-eritis potu-erint |
potuisse |
Pluscuamperfecto | potu-eram potu-eras potu-erat potu-eramus potu-eratis potu-erant |
potu-issem potu-isses potu-isset potu-issemus potu-issetis potu-issent |
|
Futuro perfecto |
potu-ero potu-eris potu-erit potu-erimus potu-eritis potu-erint |
|
Ten cuidado porque hay formas muy parecidas. Fíjate que poterat es pretérito imperfecto de indicativo: prefijo + el verbo copulativo (pot-erat); en cambio potuerat es pretérito pluscuamperfecto de indicativo: tema de perfecto, potu-, + morfema -era- de pluscuamperfecto. Lo mismo ocurre con poterunt (futuro simple: pot-erunt) frente a potuerunt (pretérito perfecto de indicativo: potu-erunt).
El verbo possum suele construirse con una subordinada sustantiva de infinitivo en función de CD. Veamos un ejemplo:
Caesaris copiae [ad hostium castra appropinquare] non poterant.
Sub sus (CD)
"Las tropas de César no podían [acercarse al campamento de los enemigos]".
En castellano poder + infintivo (puedo salir) es una perífrasis verbal de posibilidad.

AV - Actividad de Espacios en Blanco

AV - Actividad de Espacios en Blanco
Observa las siguientes oraciones, ya analizadas y parcialmente traducidas; rellena los espacios en blanco sirviéndote de este vocabulario:
VOCABULARIO |
|
Sustantivos y adjetivos
adversus-a-um: adverso, contrario
|
Verbos
cognosco-ere-cognovi-cognitum: conocer
Adverbios y preposiciones non: no (adv) |